Kadınların el emeği göz nuru ile hazırladıkları ürünleri yardıma dönüştürme çabasının adıdır kermesler. Günlerce yapılan hazırlıklar maliyetinin çok altında satılarak yardıma dönüşür. Şu günlerde birçok kadın açılacak kermesler için çalışıyor. Seccade, nevresim, pike dikiyor, dantel, oya örüyor, dükkân dükkân dolaşarak hayra vesile oluyor.
Biri dikiş makinesinde seccade dikiyor, biri Oktay Usta’nın son moda mutfak önlüklerinin kalıbını çıkarırken bir diğeri de küçücük boncukları itinayla havlu üzerine ahenkle işliyor. Bu hummalı çalışma, ihtiyaç sahibi öğrenciler yararına düzenlenen ‘kermes’ için. Her gün bir araya gelen ev hanımları yapacakları kermes için seccade, nevresim, pike dikiyor, dantel, oya, lif örüyor. Günün yarısını kermes için dikiş makinesinin başında geçiren hanımlar, “Kermes dışında evde boşa harcadığımız saatlere üzülüyoruz.” diyor.
Nermin Özbudak (48) gayretlerinin dayanağını Hz. Peygamber’in (sas) pak ezvacından Zeynep binti Cahş olarak gösteriyor. Hz. Zeynep, terzilikte, el maharetinde çok becerikliydi. Malzemeler alır, diker, işler ve çeyizlik olarak ihtiyaç sahibi genç kızlara hediye ederdi. Nermin Hanım, Zeynep annemizin fedakârlığını “Bizim onların gayret ve himmetine yetişmemiz ne mümkün.” diyerek anlatıyor. Bizim kermes düsturumuzun temellerini O ve Efendimiz’in ‘hizmette önde, ücrette geride olan ashabı’ oluşturuyor diyen hanımlar, Allah Resulü’nün ‘Kişi sevdiği ile beraberdir’ sözüyle daha bir şevkle işliyorlar boncukları.
Nermin Hanım, yıllarca terzi olarak kendi dükkânını işletir. Yıllar sonra işi bırakıp evine çekildiğinde öğrenciler yararına çalışan kadınlarla tanışır. Kermese öncülük yapan Nermin Hanım, bugünlerde dikiş nakış ustası olarak bayanlara yol gösteriyor. Şimdiye kadar eline iğne almamış olan Özlem Hanım ise Oktay Usta mutfak önlüklerinin kalıbını çıkarıyor.
Mağazaları tek tek dolaşıp son moda örnekler, desenler öğrenmeye çalışan hanımlar, ellerindeki malzemelerle kendi tarzlarını oluşturuyor. Nermin Hanım, “Sekiz kişilik ekibimiz ve on beş günlük çalışmayla 7 tane nevresim takımı çıkardık. Bir günde 3 seccade yaparken, günde en az 15 tane ayak havlusu işlemesi yapabiliyoruz. Günde 3 tane de mutfak önlüğü çıkarabiliyoruz.” diyor. Satılan ürünlerden ‘en’lerin başında, tülbent, patik, lif, bebek nevresim takımı, pike, yatak örtüleri, Oktay Usta önlükleri ve kermeslerin olmazsa olmazı yiyecekler var. Yiyecek kısmını ayrı bir başlıkta ele almamız gerektiğini belirten hanımlar, özellikle ‘erkek’ müşterilerin ilgisini yiyecek reyonunun oluşturduğunu vurguluyor. Yiyeceklerde ‘en’lerin başında Anadolu’dan şehre taşınan büyük lezzetler gözleme ve mantı var. Bununla birlikte komşu ve akrabalardan yapılması talep edilen yöresel tatlar; baklava, kek, pasta, poğaça her daim satılan ürünlerin başında yer alıyor. Kermes mekanının temiz, bakımlı olmasına özen gösterdiklerini belirten hanımlar ayrıca sunumun da çok etkili olduğunu ifade ediyorlar. Sunumun albenisi yüksek ve fiyatların cazip olmasının önemli olduğunun altını çiziyorlar.
Neşe Hanım da kermes ekibinin aktif çalışanlarından. Kermese ip, boncuk, bez gibi malzemeleri toplamak için kapı kapı esnafı dolaştıkları günün gecesinde gördüğü rüyayı anlatıyor. Rüyasında küçük kızı Hüsna’yı denizin ortasında boğulurken gören Neşe Hanım, yüzüp kızını kurtarmaya çalışırken önünde başka çocukların da olduğunu görüyor. Kendi kızına doğru giderken diğer çocukları kurtarıp kıyıya çıkarıyor. Rüyanın sonunda kızını da kurtulmuş olarak gören Neşe Hanım, “İnşallah bizim hizmet ve gayretlerimiz bütün çocuklarımızın kurtuluşu olur.” diye dua ediyor.
Kermeste nelere dikkat edilmeli?
Kermesin ilk hazırlığının manevi düzlemde yani zihinlerde ve gönüllerde yapılması gerekir. Bu işin temelini ‘Allah rızası’ oluşturmalıdır.
Kermes, zamanından ve emeğinden yaptığın büyük bir fedakârlıktır.
Kermes için himmeti yüksek tutmak, hedef belirlemek, daha fazlasını yapmaya çalışmak ve moral motivasyonu yüksek tutmak gerekir.
Manevî hazırlıkların ardından maddî planda hazırlıklar yapılmalı. Toplanacak yardımın nerede, kime nasıl harcanacağı belirlenmeli. İmece usulü çalışma için start verilmeli ve görev dağılımı yapılmalı.
Kermeste ne satılacağı, nelerin talep gördüğü araştırması yapıldıktan sonra akraba, komşu ve çevre esnaftan bu konuda yardım istenmeli.
Yardım yapacağına inanılan kişilerden gerekli malzemeler talep edilerek, satılması planlanan ürünler için yapım aşamasına geçilmeli.
Kermesin düzenleneceği mekan iyi seçilmeli, ekonomik olmalı, mekânın temiz olmalı, kermes de görev alan kişilerin güleryüzlü ve cana yakın olmasına dikkat edilmeli.
Kermes ürünlerinin fiyatları açık ve net belirtilmeli, önce veya sonra fiyat farkı olmamalı.
Kermeste satılan ürünlerin el emeğine, maliyetine özen gös- terilmeli, yok pahasına satışın o işleri yapan veya o malı verenlere karşı saygısızlık olduğu unutulmamalıdır.
Zaman
